Vậy lõi lọc giấy xếp hoạt động như thế nào và tại sao nó lại được ưa chuộng trong ngành thực phẩm & đồ uống? Hãy cùng Thiết bị phòng sạch VCR khám phá chi tiết trong bài viết này!

I. MỞ ĐẦU

Nhà máy sản xuất bia rượu

Trong thế giới của bia và rượu, nơi hương vị, độ trong và cảm giác hậu vị là “thước đo chất lượng”, việc giữ vững sự ổn định trong từng chai sản phẩm không chỉ phụ thuộc vào công thức nấu – mà còn đến từ một quy trình lọc tinh vi phía sau hậu trường. Một trong những yếu tố ít được chú ý nhưng lại đóng vai trò quyết định chính là lõi lọc giấy xếp – thiết bị tưởng nhỏ bé nhưng lại giữ vị trí “gác cổng” cuối cùng của toàn bộ dây chuyền sản xuất.
Bia và rượu là những chất lỏng rất nhạy cảm. Chỉ một lượng nhỏ vi sinh vật, nấm men dư hoặc cặn protein tồn dư cũng có thể làm thay đổi hoàn toàn cảm quan của sản phẩm: từ độ trong suốt, màu sắc đến mùi vị đặc trưng. Tệ hơn, nếu quy trình lọc không đạt chuẩn, sản phẩm có thể tiếp tục lên men sau khi đóng chai – dẫn đến nguy cơ nổ chai, lắng cặn, hoặc mùi vị biến đổi bất thường.
Chính vì vậy, các nhà sản xuất không thể chỉ dừng ở bước lọc thô bằng tấm lưới hoặc túi lọc. Họ cần một giải pháp lọc sâu, chính xác, ổn định và đảm bảo vệ sinh thực phẩm tuyệt đối – đó chính là lý do lõi lọc giấy xếp được xem là lựa chọn tối ưu trong ngành công nghiệp đồ uống lên men như bia và rượu.
Tuy nhiên, trên thực tế, không phải doanh nghiệp nào cũng hiểu rõ:
  • Khi nào cần dùng lõi PP? Khi nào phải dùng PES hoặc 0.2 micron?
  • Vì sao cùng lọc bia mà có nơi dùng lõi 5 micron, nơi lại dùng đến 3 lớp?
  • Lắp lõi thế nào là đúng? Bảo quản ra sao để không lãng phí?
Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện:
  • Từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động đến cách chọn lõi theo từng giai đoạn lọc
  • Cách tính toán số lõi phù hợp với công suất
  • Cách sử dụng và bảo quản lõi lọc giấy xếp để tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo chất lượng đầu ra

II. TỔNG QUAN VỀ QUY TRÌNH LỌC BIA & RƯỢU

Bia và rượu – dù được chế biến bằng công nghệ hiện đại hay phương pháp truyền thống – đều cần trải qua một quy trình lọc kỹ lưỡng trước khi đóng chai. Mục tiêu không chỉ là “làm trong” sản phẩm, mà còn để loại bỏ các yếu tố ảnh hưởng đến độ ổn định, vị giác và thời hạn sử dụng.
Để hiểu vì sao lõi lọc giấy xếp lại quan trọng, trước tiên chúng ta cần nắm rõ tính chất của chất lỏng và quy trình lọc trong ngành này.

Tổng quan về quy trình lọc bia & rượu

1. Đặc điểm chất lỏng: Bia và rượu là môi trường “sống”

Cả bia và rượu đều chứa các hợp chất hữu cơ, vi sinh vật có lợi (hoặc có hại), nấm men dư, protein, các enzym, cùng hàng loạt phân tử tạo màu, tạo vị khác nhau. Nếu không được xử lý đúng cách:
  • Men có thể tiếp tục lên men trong chai → gây nổ hoặc biến đổi vị
  • Protein và cặn không lọc kỹ → gây đục, kết tủa đáy
  • Vi khuẩn hoặc nấm men xâm nhập → làm hỏng mùi, rút ngắn hạn sử dụng
Đặc biệt với bia thủ công, rượu vang hoặc rượu trái cây – nơi hương vị tự nhiên được giữ nguyên – việc lọc đúng và “nhẹ nhàng” càng quan trọng để giữ tinh túy ban đầu mà vẫn loại bỏ được yếu tố gây hại.

2. Các bước lọc phổ biến trong dây chuyền sản xuất

Thông thường, quy trình lọc bia – rượu sẽ đi qua 3–4 bước lọc tuần tự:
a. Lọc thô (pre-filtration):
  • Mục tiêu: Loại bỏ xác men, cặn lớn, tạp chất hữu cơ sau khi lên men hoặc ủ
  • Thường dùng: Túi lọc, lõi lọc 10–50 micron bằng PP
b. Lọc tinh (polishing filtration):
  • Mục tiêu: Loại bỏ cặn mịn, protein kết tủa, giúp sản phẩm đạt độ trong
  • Dùng lõi PP 5 micron hoặc PES 1–5 micron
c. Lọc vi sinh (biological filtration):
  • Mục tiêu: Giữ lại men sống, vi khuẩn có hại, đảm bảo ổn định sinh học
  • Sử dụng lõi PES 0.45 hoặc 0.2 micron tùy yêu cầu
d. Lọc cuối (final filtration trước đóng chai):
  • Mục tiêu: Đảm bảo vi sinh lần cuối, loại bỏ bụi từ đường ống hoặc tank chứa
  • Lõi dùng thường là PES 0.2 micron (tiệt trùng)
Lưu ý: Tùy loại bia/rượu (tươi, thủ công, vang đỏ, trắng…), quy trình lọc có thể điều chỉnh linh hoạt. Một số nơi bỏ qua bước lọc cuối nếu đã pasteur hóa.

3. Mục tiêu cốt lõi của quá trình lọc

Dù công thức, nguyên liệu và cách nấu khác nhau, nhưng tất cả các nhà máy sản xuất bia & rượu đều hướng tới 3 yếu tố sau trong quá trình lọc:
  • Độ trong hoàn hảo: Sản phẩm không bị vẩn đục, không có lắng đáy, nhìn bắt mắt
  • Ổn định sinh học: Không còn men hoạt động, không lên men tiếp sau đóng chai
  • Không thay đổi mùi – vị: Lọc phải “nhẹ nhàng”, không ảnh hưởng đến hương vị gốc
Và để đạt được điều đó, thiết bị lọc – đặc biệt là lõi lọc giấy xếp – chính là trái tim của toàn bộ quy trình.

III. GIỚI THIỆU VỀ LÕI LỌC GIẤY XẾP

Khi nói đến lọc bia và rượu, nhiều người nghĩ đến các tấm lọc, túi lọc hay hệ thống màng phức tạp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy lõi lọc giấy xếp (Pleated Filter Cartridge) lại là thiết bị được các nhà máy tin dùng nhiều nhất hiện nay – nhờ hiệu suất cao, cấu tạo thông minh và khả năng thay thế linh hoạt.

Giới thiệu về lõi lọc giấy xếp VCR

1. Cấu tạo của lõi lọc giấy xếp

Điểm nổi bật nhất của lõi lọc giấy xếp là thiết kế vật liệu lọc dạng nếp gấp (pleat) – giúp tăng diện tích tiếp xúc gấp nhiều lần so với lõi trơn truyền thống.
Một lõi giấy xếp có thể chứa tới 0.5–1 m² diện tích lọc, trong khi kích thước chỉ bằng một ống nhựa nhỏ. Cấu tạo lõi gồm:
  • Vật liệu lọc: Là lớp màng chính, làm từ PP, PES hoặc PTFE tùy ứng dụng
  • Lớp hỗ trợ: Bảo vệ màng lọc, giúp định hình và phân bổ dòng chảy đều
  • Lõi giữa (core): Gia cố bên trong, chịu áp lực hệ thống
  • Đầu nối: DOE, 222, 226 – giúp lõi lắp vừa với housing tiêu chuẩn, đảm bảo kín khí, kín vi sinh
  • Vòng gioăng (O-ring): Giữ độ kín và chống rò rỉ

2. Nguyên lý hoạt động: Lọc từ ngoài vào trong

Chất lỏng đi từ bề mặt ngoài của lõi vào trong lõi, qua hàng trăm nếp gấp mịn. Mỗi nếp gấp như một “bức tường kiểm soát” giúp:
  • Giữ lại tạp chất (cặn, protein, vi khuẩn)
  • Phân bổ áp suất đều, tránh nghẽn cục bộ
  • Duy trì lưu lượng ổn định suốt vòng đời lõi
Cấu trúc này giúp lọc sâu – đều – và giảm nguy cơ tắc nghẽn đột ngột, điều rất quan trọng khi sản xuất liên tục với công suất lớn.

3. Ưu điểm vượt trội của lõi lọc giấy xếp

Hiệu suất lọc cao:
  • Diện tích lọc lớn → giữ được nhiều cặn hơn
  • Lọc chính xác từng cấp độ: từ 10 micron đến 0.2 micron
Giảm chi phí vận hành:
  • Ít phải thay lõi hơn do diện tích lọc lớn
  • Giảm tiêu hao năng lượng vì áp suất thấp hơn so với màng lọc
Không ảnh hưởng đến mùi vị:
  • Được làm từ vật liệu cấp thực phẩm, trung tính, không tạo mùi
  • Đảm bảo giữ nguyên hương thơm & vị đặc trưng của bia, rượu
Tương thích tốt với nhiều housing:
  • Dễ thay thế, lắp đặt nhanh
  • Có nhiều loại đầu nối phù hợp với hệ thống cũ và mới
Tiệt trùng được (với lõi PES, PTFE):
  • Có thể hấp tiệt trùng hoặc rửa CIP trong một số mô hình sản xuất lớn
  • Đảm bảo an toàn vi sinh mà vẫn tái sử dụng được 1–2 lần nếu quy trình cho phép

4. Vì sao lõi lọc giấy xếp là lựa chọn số 1 cho bia và rượu?

  • Lọc sâu nhưng nhẹ nhàng: Không làm biến đổi vị, màu hay độ cồn
  • Lọc ổn định: Giữ áp suất ổn định, không tắc bất ngờ giữa ca sản xuất
  • Đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh nghiêm ngặt: Như FDA, EU, HACCP
  • Chi phí hợp lý – lợi ích lâu dài: So với các giải pháp lọc tinh khác như màng UF, NF – thì lõi giấy xếp dễ đầu tư, dễ vận hành và bảo trì hơn
Với tất cả những ưu điểm trên, lõi lọc giấy xếp không chỉ được sử dụng trong các nhà máy bia công nghiệp, mà còn rất được ưa chuộng ở các xưởng sản xuất bia thủ công (craft beer), rượu vang tự nhiên, và các sản phẩm lên men truyền thống – nơi sự tinh tế trong hương vị là điều không thể đánh đổi.

IV. CÁCH CHỌN LÕI LỌC GIẤY XẾP CHO BIA & RƯỢU

Việc lựa chọn lõi lọc giấy xếp không đơn thuần là “chọn một con số micron rồi lắp vào là xong”. Ngược lại, đây là một quá trình kỹ thuật – cần sự hiểu biết về sản phẩm, quy trình sản xuất và yêu cầu đầu ra.
Dưới đây là các tiêu chí quan trọng mà kỹ sư lọc hoặc chủ cơ sở sản xuất cần cân nhắc khi lựa chọn:
Cách chọn lõi lọc giấy xếp cho bia & rượu

1. Chọn theo cấp độ lọc (micron)

Cấp độ lọc là thông số quan trọng nhất khi chọn lõi. Nó quyết định kích thước hạt tối thiểu mà lõi có thể giữ lại.
Lọc thô (Pre-filtration):
  • Micron khuyến nghị: 5 – 10 µm
  • Mục tiêu: Loại bỏ xác men, cặn bã lớn, bọt protein nổi
  • Vị trí: Ngay sau tank ủ hoặc tank lắng
Lọc tinh (Polishing):
  • Micron khuyến nghị: 1 – 5 µm
  • Mục tiêu: Giữ lại các hạt lơ lửng, cặn mịn, làm trong bia/rượu
  • Vị trí: Trước khi qua làm lạnh hoặc tiệt trùng
Lọc vi sinh (Final filtration):
  • Micron khuyến nghị: 0.45 – 0.2 µm
  • Mục tiêu: Giữ lại men sống, vi khuẩn, nấm men dư
  • Vị trí: Trước đóng chai hoặc keg
Lưu ý: Dùng trực tiếp lõi 0.2 micron từ đầu có thể gây tắc nhanh. Cần lọc theo tầng để bảo vệ lõi chính.

2. Chọn theo vật liệu lọc

Vật liệu ảnh hưởng đến độ bền, độ an toàn thực phẩm và khả năng chịu nhiệt/áp.
Vật liệu Ứng dụng Ưu điểm Nhược điểm
PP (Polypropylene) Lọc sơ, lọc thô Bền, rẻ, chịu hóa chất tốt Không dùng cho lọc vi sinh
PES (Polyethersulfone) Lọc tinh, lọc cuối Chính xác cao, an toàn vi sinh, dùng được tiệt trùng Giá cao hơn PP
PTFE Lọc dung môi, rượu mạnh, pH khắc nghiệt Siêu bền, kháng hóa chất tuyệt đối Giá cao, không cần thiết nếu không có dung môi
Gợi ý:
  • Sản xuất bia tươi: PP → PES 0.45µ → PES 0.2µ
  • Rượu vang thủ công: PP → PES 0.45µ
  • Rượu gạo công nghiệp: PP → PES 0.2µ nếu cần lọc vi sinh

3. Chọn theo lưu lượng, áp suất và quy mô sản xuất

Việc chọn lõi còn phụ thuộc vào công suất sản xuất/ngày và khả năng chịu áp của hệ thống lọc.
  • Lõi 10 inch: Lọc trung bình 10–12 lít/phút
  • Lõi 20 inch: Lọc khoảng 20–25 lít/phút
  • Lõi 30–40 inch: Phù hợp cho hệ thống công nghiệp, công suất cao
Nếu xưởng bia craft lọc 500 lít/ngày → dùng 1–2 lõi 20 inch là đủ
Nếu nhà máy lọc 3000 lít/giờ → cần 4–6 lõi 30 inch hoặc housing đa lõi
Mẹo nhỏ: Luôn tính lưu lượng đỉnh – không tính trung bình – để tránh tắc nghẽn vào giờ cao điểm sản xuất.

4. Chọn theo kiểu đầu nối và housing có sẵn

Lõi lọc giấy xếp có nhiều kiểu kết nối. Việc chọn đúng loại đầu giúp lắp đặt nhanh, kín khít, không rò rỉ vi sinh.
Loại đầu Mô tả Ứng dụng phổ biến
DOE Double Open End – đầu trơn 2 bên Lọc sơ, lọc tinh, chi phí rẻ
222 / 226 Có O-ring, lắp khớp vào housing chuyên dụng Lọc vi sinh – cần kín tuyệt đối
Nếu hệ thống hiện tại của bạn dùng housing DOE, hãy chọn lõi cùng chuẩn. Nếu đang nâng cấp để đạt chuẩn vi sinh → nên chuyển sang lõi đầu 222 kèm housing inox 316L tiêu chuẩn.

5. Có nên dùng lõi lọc nhiều tầng (multilayer) hoặc combo lọc?

Nhiều doanh nghiệp hiện nay dùng lõi lọc 2 hoặc 3 lớp, kết hợp nhiều cấp độ lọc trong một lõi – ví dụ:
  • 10µ + 5µ + 1µ trong cùng một lõi
  • Lõi PES nhiều lớp → giữ cặn lớn trước, cặn nhỏ sau
Ưu điểm: Tiết kiệm không gian, không cần thay nhiều lõi liên tục
Nhược điểm: Khó kiểm soát từng tầng, không tái sử dụng được riêng từng lớp
Gợi ý:
  • Xưởng nhỏ: Có thể dùng lõi combo cho tiện
  • Nhà máy lớn: Nên lọc từng lớp riêng biệt để kiểm soát, dễ bảo trì

V. HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG VÀ BẢO QUẢN LÕI LỌC GIẤY XẾP

Dù chọn đúng lõi lọc về kỹ thuật, nhưng nếu lắp đặt sai, vận hành sai, bảo quản sai, lõi lọc vẫn có thể… hỏng trước khi phát huy tác dụng. Để tối ưu chi phí và đảm bảo chất lượng sản phẩm ổn định, doanh nghiệp cần lưu ý đến 3 yếu tố quan trọng: lắp đúng – vận hành chuẩn – bảo quản nghiêm túc.
Hướng dẫn sử dụng lõi lọc

1. Cách lắp đặt lõi lọc đúng kỹ thuật

Lắp lõi lọc tưởng dễ nhưng nhiều nhà máy vẫn mắc lỗi “sơ đẳng” như: lắp sai chiều dòng chảy, quên lắp O-ring, đóng nắp housing không đều gây rò vi sinh.
Các bước chuẩn để lắp đặt:
  • Bước 1: Vệ sinh sạch housing bằng nước nóng hoặc cồn thực phẩm (nếu có)
  • Bước 2: Kiểm tra loại đầu lõi (DOE, 222, 226) có tương thích với housing hay không
  • Bước 3: Lắp lõi đúng chiều dòng chảy (thường là từ ngoài vào trong – có mũi tên chỉ hướng trên thân lõi)
  • Bước 4: Gắn chặt đầu nối, đảm bảo gioăng O-ring vào đúng khớp (đối với lõi 222/226)
  • Bước 5: Đóng nắp housing từ từ, vặn đều hai bên, không siết lệch
  • Bước 6: Xả khí (vent) đầu ra – tránh áp suất dồn lên lõi ngay từ đầu
Lưu ý: Dù là housing inox hay nhựa, cũng phải kiểm tra kỹ khớp nối trước khi khởi động hệ thống.

2. Vận hành lõi lọc hiệu quả và an toàn

Để đảm bảo lõi hoạt động ổn định trong suốt ca sản xuất, cần chú ý các yếu tố sau:
a. Theo dõi áp suất chênh lệch (ΔP)
  • Khi ΔP vượt quá 1.5 – 2 bar → nên thay lõi
  • Nếu ΔP tăng đột ngột → có thể lõi bị nghẽn nhanh do không có bước lọc thô phía trước
b. Duy trì tốc độ dòng chảy ổn định
  • Tránh “giật nước”, bật/tắt máy đột ngột
  • Dòng quá nhanh khiến lõi “căng áp” → phồng, biến dạng
c. Không để lõi khô khi còn đang vận hành
  • Khi dừng máy tạm thời >30 phút → nên làm ướt nhẹ lõi hoặc đậy kín đầu vào – tránh vi sinh xâm nhập ngược
d. Không dùng áp lực nén rửa ngược mạnh
  • Lõi giấy xếp không thiết kế để rửa ngược bằng khí nén mạnh
  • Nếu cần CIP → chỉ áp dụng cho loại lõi PES/PP có hướng dẫn rửa từ NSX

3. Hướng dẫn bảo quản lõi lọc giấy xếp

Hướng dẫn bảo quản lõi lọc

a. Khi chưa sử dụng (còn nguyên bao):
  • Đặt nơi khô ráo, thoáng khí, tránh ánh nắng trực tiếp
  • Tránh gần hóa chất, axit, kiềm, mùi thực phẩm
  • Đặt trên kệ cao >20cm, tránh nền đất ẩm
b. Khi đã mở bao nhưng chưa dùng:
  • Đặt lại trong túi PE mới, hút chân không hoặc đóng kín bằng zip
  • Dán nhãn “Đã mở – chưa sử dụng – ngày mở: xx/xx/202x”
  • Nên sử dụng trong vòng 7–14 ngày
c. Khi đã sử dụng nhưng chưa thay thế:
  • Nếu hệ thống cho phép tái sử dụng: Rửa nhẹ bằng nước nóng, để khô tự nhiên, bọc kín
  • Nếu không: Cần loại riêng, tránh nhầm lẫn với lõi mới
  • Không được bảo quản lõi đã dùng gần khu vực đóng chai – nguy cơ nhiễm chéo
Mẹo: Dán màu tem theo trạng thái:
Mới – Mở bao – Đã dùng – ⚫ Sắp bỏ

VI. KẾT LUẬN & KHUYẾN NGHỊ

Trong ngành sản xuất bia và rượu, chất lượng không đến từ may mắn. Nó đến từ kiểm soát tốt từng giai đoạn – và lọc chính là một trong những điểm mấu chốt quyết định sự thành công của sản phẩm.
Lõi lọc giấy xếp – dù chỉ là một thiết bị nhỏ – nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc:
  • Làm trong sản phẩm mà không ảnh hưởng đến màu, vị, cồn
  • Giữ lại tạp chất, men dư, vi khuẩn mà mắt thường không nhìn thấy
  • Đảm bảo ổn định vi sinh, kéo dài thời hạn bảo quản
  • Và đặc biệt: giữ được sự “nguyên bản” mà người làm bia, làm rượu tâm huyết gửi gắm
Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của lõi lọc giấy xếp, doanh nghiệp cần:
  • Chọn đúng lõi theo từng giai đoạn lọc (thô – tinh – vi sinh)
  • Dựa vào tính chất sản phẩm, công suất hệ thống và mục tiêu đầu ra
  • Lắp đặt, vận hành, bảo quản đúng kỹ thuật
  • Và cuối cùng, làm việc với nhà cung cấp hiểu kỹ thuật, hiểu ngành bia – rượu
Đừng để những sai sót nhỏ như chọn sai micron hay lắp sai đầu kết nối làm ảnh hưởng đến cả một mẻ sản xuất.
Khuyến nghị dành cho doanh nghiệp:
  • Nếu bạn đang sản xuất bia thủ công, rượu vang, rượu trái cây hoặc đồ uống lên men và chưa tối ưu hệ thống lọc, hãy bắt đầu từ lõi lọc.
  • Hãy yêu cầu được test mẫu miễn phí, được tư vấn đúng lõi đúng ứng dụng, và chọn sản phẩm đạt chuẩn thực phẩm – có tài liệu kỹ thuật đầy đủ.
Liên hệ ngay với VCR để được tư vấn lựa chọn lõi lọc giấy xếp phù hợp cho dây chuyền lọc bia – rượu của bạn:
Hotline: 090.123.9008 (Zalo/Call 24/7)
Hieu VCR